POWSTAJE SZCZEPIONKA PRZECIW FENTANYLOWI. UDA SIę ZATRZYMAć “EPIDEMIę ZOMBIE”?
W USA trwają prace nad szczepionkami przeciwko fentanylowi, jednej z najniebezpieczniejszych substancji narkotycznych, jaką może przyjmować człowiek. Szczepionka mogłaby uratować tysiące osób.
– Jeszcze w tym roku do fazy badań klinicznych mogą trafić dwa preparaty będące obiecującymi kandydatkami na szczepionki przeciwko fentanylowi. Oba pomyślnie przeszły testy przedkliniczne na zwierzętach, prowadząc do wyprodukowania wysokiego miana przeciwciał przeciw temu opioidowi, i jest szansa, że w najbliższych miesiącach zaczną być badane na ludziach – powiedział PAP dr hab. Piotr Rzymski, prof. Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.
Jak działa szczepionka przeciw fentanylowi? kojarzą nam się głównie z profilaktyką chorób zakaźnych. Jak tłumaczy prof. Rzymski, szczepionka, która miałaby pomóc w leczeniu uzależnień od substancji chemicznych to bardzo ciekawa koncepcja. Pomysł wykorzystania szczepień do walki z uzależnieniami nie jest nowością. W fazie badań przedklinicznych z udziałem zwierząt była już kandydatka na szczepionkę przeciwko metamfetaminie, a preparaty przeciw kokainie i nikotynie doszły nawet do etapu badań klinicznych. Jednak dotąd nie wykazano ich wystarczającej skuteczności.– U podstaw koncepcji szczepionek przeciwnarkotykowych leży wykorzystanie mechanizmów odporności, które normalnie służą do neutralizowania patogenów. Jednak w tym przypadku chodzi nam o ukierunkowanie działania tego układu do neutralizowania substancji chemicznych, nie wirusów czy bakterii. Sztuka polega na tym, żeby wywołać w organizmie produkcję przeciwciał, które będą rozpoznawać narkotyk, następnie wiązać go i w ten sposób uniemożliwiać jego przedostanie się przez barierę krew-mózg do ośrodkowego układu nerwowego, gdzie normalnie wywołuje swoje efekty euforyzujące - wyjaśnił prof. Rzymski.
Przeciwciała to białka wydzielane przez komórki układu immunologicznego, mające zdolność do wiązania antygenów. W jaki więc sposób miałby wiązać się do narkotyków, które - w przeciwieństwie do białek wirusów czy bakterii - antygenami nie są?
– Substancje psychoaktywne to bardzo często tzw. hapteny, czyli związki o małej masie cząsteczkowej, które w odpowiednich warunkach, czyli w połączeniu z pewnymi białkami, mogą wywołać odpowiedź odpornościową przeciwko sobie. A kiedy już ją pierwszy raz wywołają, są rozpoznawane przez limfocyty nawet bez obecności tych białek – powiedział ekspert z UMP.
Związanie substancji narkotycznej z odpowiednio dopasowanym białkiem może doprowadzić do wytworzenia przeciwciał przeciw niemu, ale także pamięci immunologicznej. Dzięki niej, jeżeli poziom przeciwciał po pewnym czasie zmniejszy się, to ich produkcja powinna zostać ponowiona, gdy osoba uzależniona, ale wcześniej zaszczepiona, sięgnie po narkotyk. Inny efekt szczepionki polega na przyspieszeniu eliminacji szkodliwej substancji z organizmu wraz z moczem.
Pierwsze badania szczepionki na szczurach wypadły obiecująco. Kiedy po 20 tygodniach od jej wstrzyknięcia gryzoniom podano fentanyl, zaobserwowano, że przeciwciała przeciw niemu skutecznie wiązały narkotyk i znacząco ograniczały jego docieranie do mózgu. Badania wykazały również, że przeciwciała przeciw fentanylowi nie rozpoznawały żadnych innych związków, co umożliwia jednoczesne leczenie pacjenta innymi opioidami. Szczepionka przeciw fentanylowi nie działałaby profilaktycznie, chroniąc przez
. Ma zapobiegać nawrotom u osób, które starają się zwalczyć nałóg. Osoby uzależnione od opioidów charakteryzują się wysokim stopniem nawrotów: dochodzi do nich u 90 proc. chorych. 2024-04-29T09:03:20Z dg43tfdfdgfd